Kinderen barsten van de energie. Super nieuwsgierig willen ze weten hoe iets werkt of in elkaar steekt. Dat is mooi, want dat helpt ze bij het leren van nieuwe dingen. Zo kun je kinderen al op jonge leeftijd iets leren over energie en het gebruik en het besparen ervan. Als zij iets zuiniger met energie omgaan, is dat goed voor hun toekomstige wereld en jouw hedendaagse portemonnee. Op wat voor leuke manieren kun je de kinderen wat leren over energie en over hoeveel je hier in huis eigenlijk van verbruikt?
1. Lichtgevende citroenen
foto: Paolo De Gasperis/Shutterstock
Benodigdheden:
- 3 citroenen
- 3 spijkers (gegalvaniseerd)
- 4 koperdraadjes (bijvoorbeeld van een luidspreker)
- 1 ledlampje (bijvoorbeeld uit een los fietslampje)
Stappenplan
#1: Maak in elke citroen een gaatje. Steek hier een koperdraadje in.
#2: Prik aan de andere kant in elke citroen een spijker.
#3: Gebruik het vierde koperdraadje om een verbinding te maken aan citroen 1.
#4: Verbind vervolgens het koperdraadje uit citroen 1 aan de spijker van citroen 2. Verbind zo alle drie de citroenen aan elkaar.
#5: Sluit nu de 2 overgebleven koperdraadjes (uit citroen 3 en van spijker 1) aan op de ledlamp.
#6: Nu moet de ledlamp licht geven. Zo niet, draai dan de polen van het ledlampje om.
Uitleg energie
Iedere batterij bestaat uit twee polen, een plus en een min. In deze proef zijn dit de zinken spijker en het koperdraadje. De ene is dus een plus (veel elektronen) en de ander is min (weinig elektronen). Omdat er verschil zit in de hoeveelheid elektronen in de polen en elektra graag ‘gelijk’ wil zijn, willen de elektronen graag van de ene naar de andere pool. Gelukkig hebben we voor een uitstekende geleider gezorgd. De binnenzijde van de citroen zorgt dat de elektronen door kunnen reizen en stroom kunnen maken.
2. Marshmallows zonnen
Benodigdheden
- schoenendoos
- dun karton
- lijm, plakband of nietmachine
- aluminiumfolie
- lange pin (bijvoorbeeld een breinaald)
- marshmallows
- zon
Stappenplan
#1: Knip het karton op maat. Het moet 2x zo breed als de doos doos en iets smaller in de lengte zijn.
#2: Plak de aluminiumfolie op het karton.
#3: Leg het karton in de doos als een soort halfpipe voor skateboards.
#4: Knip in de zijkanten (die vrij zijn) van de doos inkepingen. Knip tot ongeveer 1 cm van de onderzijde.
#5: Prik een marshmallow op de pin en hang deze boven de halfpipe in de inkepingen.
#6: Nu kan de doos de zon in. De marshmallow zal gaan smelten door de warmte. Warmte gemaakt met zonne-energie.
Uitleg energie
Door het spiegelende effect van het aluminiumfolie weerkaatsen de zonnestralen. Doordat het folie ook nog eens halfrond om de marshmallow zit, worden er extra stralen weerkaatst. Zo grill je de marshmallow lekker met zonne-energie.
3. Sterk water
Benodigdheden
- 1 papieren beker
- 1 potlood
- water
Stappenplan
#1: Gebruik het potlood om op 3 verschillende hoogtes gaatjes te prikken in de beker.
#2: Probeer alle gaatjes even groot te maken.
#3: Vul de beker met water en kijk uit welk gaatje de langste straal komt.
Uitleg energie
Hoe hoger het water staat, des te meer druk er op komt. Het onderste gaatje heeft het meeste water boven zich. Het water wil ontsnappen en drukt zichzelf naar buiten. De energie die daarbij vrijkomt kunnen waterkrachtcentrales omzetten in voor ons bruikbare energie.
4. Broeikaseffect nabootsen
Benodigdheden
- 1 thermometer
- 1 doorzichtige plastic zak (bijvoorbeeld een boterhamzakje of diepvrieszak)
- 2 bekers
- water
Stappenplan
#1: Beide bekers moeten worden gevuld met koud water.
#2: Doe om één van de bekers een zak. Knoop deze goed dicht.
#3: Zet de bekers in de zon.
#4: Meet na 1 uur en na 3 uur de temperatuur van het water in beide bekers.
Uitleg energie
De zon verwarmt de lucht om de bekers. Het water in de losse beker warmt rustig op, de wind blaast de lucht erlangs. Maar de warme lucht om de beker in de zak kan niet weg. Die beker blijft in de warme lucht staan en daardoor verhoogt de temperatuur sneller. Zo gaat het ook met de opwarming van de aarde. Onze dampkring bevat nu veel koolstofdioxide door de verbranding van fossiele brandstoffen. Daardoor blijft de zonnewarmte op aarde, deze kan niet weg en de temperatuur stijgt.
5. Check je verbruik
Foto: Zapp2Photo/Shutterstock
Benodigdheden
- pen en papier
- slimme of traditionele meter (of energieverbruikapp)
Stappenplan
#1: Controleer samen met je kind(eren) de meterstanden.
#2: Controleer de meterstanden op deze tijdstippen:
- A: Vrijdag om 17 uur.
- B: Maandag om 9 uur.
- C: Maandag om 17 uur.
- D: Dinsdag om 9 uur.
- E: Vrijdag om 17 uur.
#3: Bereken:
- Het verbruik in het weekend (A tot B).
- Het verbruik overdag (B tot C).
- Het verbruik in een etmaal (B tot D).
- Het verbruik ‘s nachts (C tot D).
- Het verbruik in een week (A tot E).
#3: Zoek uit hoeveel jullie energie kost overdag en ‘s nachts of in het weekend.
#4: Bedenk manieren om energie te besparen in je eigen huis. Laat de kinderen maar met ideeën komen. Herhaal de proef na de ingrepen en zie wat het verschil is.
Zelf verminderen
Zelf kun je online verschillende energieleveranciers vergelijken. Je weet nu, na het doen van de laatste proef, waar het piekpunt ligt van jullie verbruik. Al gaan jullie dit gezamenlijk veranderen natuurlijk. Maar de kinderen worden groter en het gezinsverbuik verandert iedere fase weer. Energie vergelijken loont daarom ieder jaar. Leuk: herhaal de meterstandproef jaarlijks. Doe dit met de nieuwe energietarieven die je hebt afgesloten en toon een nog groter kostenverschil aan.
Final tip
Een andere manier om te besparen is met groene energie. Helemaal als je dit op je eigen dak kunt opwekken met zonnepanelen. Of speel samen met je gezin het spel Junior Energiecoach. Hiermee leren jullie als gezin praktische en passende besparingen toe te passen in eigen huis. Kom maar op duurzame wereld (en volle portemonnee)!
Foto’s energie proefjes Door Paolo De Gasperis / Shutterstock
