Van 23 januari t/m 2 februari 2019 worden weer de jaarlijkste Nationale Voorleesdagen georganiseerd. Tijdens deze week wordt er in heel Nederland veel aandacht besteedt aan voorlezen aan kinderen. De doelgroep voor deze campagne is gericht op ouders van kinderen tot 6 jaar. Een gemiste kans vind ik, want voorlezen is óók heel erg leuk èn leerzaam voor oudere kinderen.
[toc heading_levels=”2,3″]Op een gegeven moment stoppen ouders vaak met het voorlezen aan hun kinderen, omdat kinderen onafhankelijke lezers worden die in staat zijn zichzelf voor te lezen. Er zijn echter aanwijzingen dat ouders (en leraren) hardop moeten blijven voorlezen aan oudere kinderen tot de leeftijd van 14 jaar, zelfs als ze zelf al vloeiend lezen. Hier volgen enkele belangrijke redenen waarom ouders moeten blijven voorlezen aan tieners:
Kinderen horen beter dan ze lezen.
Volgens Jim Trelease, auteur van het Read-Aloud Handbook, is het leesniveau van een kind niet gelijk aan zijn luisterniveau tot het achtste leerjaar. Trelease zegt dat ouders boeken die eigenlijk voor groep 7 zijn moeten voorlezen aan kinderen in groep 5. Dit draagt ertoe bij dat kinderen zich beter kunnen inleven in de verhaallijnen en daardoor gemotiveerd raken om zelf te blijven lezen. Kinderen zijn in staat een gecompliceerder plot te waarderen dan die van een verhaal dat ze voor zichzelf kunnen lezen.
Met voorlezen lastige onderwerpen bespreken
Als kinderen dichter bij hun de puberteit komen, liggen er allerlei gevaren op de loer die ouders graag zouden willen bespreken met hun tieners. Maar ouders weten ook dat hun raad het ene oor ingaat en het andere oor weer uit. Samen een verhaal lezen over bijvoorbeeld een zwangere tiener, of over een tiener die worstelt met verslaving, kan een aangrijpende maar veilige manier zijn om zonder preken over het leven te leren. Gebruik voorleessessies om de discussie aan te gaan en gevoelens, ideeën en sociale kwesties te onderzoeken.
Voorlezen is fijn.
Het drukke leven van ouders en het vermogen van een kind om zelfstandig te lezen, kunnen goede redenen lijken om te stoppen met het voorlezen van verhaaltjes voor het slapen gaan. Het is alsof je een babyvogel uit het nest duwt om hem te laten vliegen. Ouders hopen dat ze inmiddels een voorliefde voor lezen bij hun kinderen hebben opgewekt en dat ze op zichzelf blijven lezen. Dat werkt niet zo bij alle kinderen. Ouders houden van voorlezen aan hun kinderen en hun kinderen vinden het leuk om te worden voorgelezen, waarom niet gewoon doorgaan dan? Je moedigt de liefde voor lezen van je kind aan. Bedenk je ook dat voorlezen een kans is om kinderen kennis te laten maken met fantastische auteurs die kinderen misschien niet leren kennen met de boeken die ze zelf uitkiezen.
Voorlezen stimuleert de groei van woordenschat.
Onderzoekers hebben ontdekt dat boeken meer geavanceerde taal bevatten dan kinderen in gesproken taal zullen horen. Boeken bevatten bovendien 50 procent meer zeldzame woorden dan tv-programma’s of youtube filmpjes. Als je ooit geprobeerd hebt om een woord voor een kind te definiëren, weet je hoe moeilijk het kan zijn om een een logische verklaring van de betekenis van een woord te maken. Het is zoveel gemakkelijker om een woord in context te begrijpen. Als je voorleest, bied je rijke, zeldzame woorden aan, zelfs woorden die je kinderen nog nooit eerder hebben gehoord. Maar je geeft ze die woorden in context, zodat ze gemakkelijker begrepen en geabsorbeerd worden. Wees niet verbaasd wanneer een tiener later een van die mooie woorden gebruikt. Tieners worden vaak omringd door sterke emoties. Het kan een opluchting zijn om deze nieuwe woorden te gebruiken om hun gecompliceerde gevoelens te uiten.
Voorlezen biedt een excuus voor ouders en kinderen om dicht bij elkaar te zitten.
Op een gegeven moment worden kinderen ouder en knuffelen met je ouders is op een gegeven moment “not-done”. Voorlezen betekent dat lezer en luisteraar redelijk dicht bij elkaar zitten. Het is niet helemaal hetzelfde als een knuffel, maar het betekent wel dicht bij elkaar tijd samen doorbrengen. Het is geruststellend, vooral voor kinderen in het midden van hun pre-adolescente onzekerheden. Het is ook gewoon leuk. Je kind zal al deze geweldige associaties krijgen met lezen en boeken.
Welke boeken kun je voorlezen aan je oudere kind
Welke boeken kun je het beste voorlezen aan je oudere kind? Eigenlijk kun je ieder boek welke je kind ook zelf zou kunnen lezen voorlezen aan je oudere kind. Een paar klassiekers die je kunt voorlezen aan je tieners:
Het verrotte leven van Floortje Bloem
Klik om het boek te kopen
Het verrotte leven van Floortje Bloem is een antwoord op de noodkreet van een heroïne-hoertje dat bang is in het gekkenhuis terecht te komen. Het is onder meer een pleidooi voor een klinische opvang van verslaafde prostituees onder de achttien. Het verrotte leven van Floortje Bloem heeft sinds het verschijnen in 1982 nog niets aan zeggingskracht verloren. Het boek is inmiddels vijfentwintig keer herdrukt.
De hoofdpersonen in de beroemde sociale romans van Yvonne Keuls, waarin fictie en werkelijkheid een hechte eenheid vormen, zijn geen zielige figuren. Het zijn in feite sterke figuren die in een ellendige situatie terecht zijn gekomen. Thema’s als leed en onmacht, angst, onwil en het grote gemis aan liefde, maar ook schuld en eigen verantwoordelijkheid worden met warmte behandeld.
Christiane F.
Klik om te kopen
Indringend geschreven relaas over het uitzichtloze leven van een verslaafd vijftienjarig meisje in Berlijn, dat moet tippelen om aan geld voor heroine te komen. Het boek moraliseert niet, maar geeft de feiten zakelijk, soms bijna afstandelijk. Zeer gedetailleerd wordt de leefwijze beschreven van de hoofdpersoon en haar vrienden en vriendinnen. Twee journalisten hebben de door de hoofdpersoon uitgesproken tekst in de definitieve vorm van het boek gegoten. Het boek vertoont wel overeenkomst met ‘Het onkruid en de bloem, dagboek van een verslaafd meisje’ (Becht) maar is uitvoeriger en nog realistischer beschreven. Ondanks de trieste inhoud een boek voor een groot publiek dat wellicht een brug kan slaan tussen verslaafden en hun buitenwereld.
Het Gouden Ei
Klik om te kopen
Rex stond weer op en liep naar de auto. Hij pakte het polaroidtoestel uit Saskia’s mand en maakte een foto van het benzinestation. Een grapje voor zo meteen, maar hij zag ook de blikken al voor zich die kennissen, Saskia en hijzelf elkaar nog jaren later zouden toewerpen als ze het onderschrift in het album zagen: total-tankstation met daarin Saskia, enkele minuten voordat zij voor het eerst op de Autoroute zal chaufferen. De foto aan een punt houdend keek hij hoe het total-station en de geparkeerde auto’s, haast of ze even leefden, uit de chemicaliën opdoemden.
Het Gouden Ei (1984), de klassieker van Tim Krabbé, werd tweemaal verfilmd: in Nederland als Spoorloos (1988) en in de Verenigde Staten als The Vanishing (1993). Het boek werd in 16 talen vertaald en er werden meer dan 250.000 exemplaren van verkocht.
Het bittere kruid
Klik om te kopen
In de bekende novelle ‘Het bittere kruid’ schrijft Marga Minco (1920) over de jodenvervolging tijdens de bezettingstijd. In korte hoofdstukken realiseert zij de sfeer van toenemende onzekerheid en angst. Zelfs als de bezetter toeslaat, blijft er nog een spoor van hoop om aan het lot te ontkomen. Met kleine middelen roept de schrijfster een sfeer op van dreiging, ongegronde hoop en verwachting, die precies weergeeft wat in die jaren in de harten van de vervolgden leefde. Achterin een verklarend woordenlijstje met joodse termen.
Jan Rap en z’n maat
Klik om te kopen
In dagboekvorm geeft de bekende schrijfster (Yvonne Keuls, 1931) een gevoelig verslag van haar ervaringen als medewerker van een opvanghuis voor (merendeels uit kindertehuizen weggelopen) kinderen. Ze beschrijft de werkwijze van de medewerkers en hun moeilijkheden, het gedrag van de cliënten en hun veelal negatieve ervaringen met instanties als de politie. De schrijfster heeft veel ander werk op haar naam staan (o.a. voor televisie, radio en toneel; ook ‘Jan Rap’ bewerkte ze voor toneel). Het boek is geïllustreerd met portrettekeningen, in een aantrekkelijke, makkelijk leesbare stijl geschreven en geschikt voor een grote gebruikerskring.
