Door vakanties in het buitenland, Sesamstraaat en internet zou de psychologische ontwikkeling nu sneller gaan dan vroeger. Daarop was het advies van de Onderwijsraad (mei 2010) gebaseerd om de basisschool al met 3 jaar te laten beginnen.
Uit de oudheid (en de middeleeuwen) hebben we niet veel beschrijvingen van ontwikkelingspsychologische verschijnselen met leeftijdaanduiding, maar de weinige die er zijn, wijzen in één richting: het ontwikkelingstempo is gelijk gebleven. Volgens de Griekse arts Hippokrates (ongeveer 460 – 377 v.Chr.) en de Griekse wetenschapper en filosoof Aristoteles (384-322 v.Chr.) lachen kinderen aanvankelijk niet: ‘Als kinderen worden aangeraakt en geprikkeld lachen ze niet vóór 40 dagen’ en ‘Nadat ze zijn geboren lachen zuigelingen niet gedurende 40 dagen wanneer ze wakker zijn’. Die 40 dagen komen goed overeen met fase 2 van de psychologische ontwikkeling van het hedendaagse kind (gemiddeld 1-4 maanden). Daarin verschijnt de eerste glimlach.
De Romeinse schrijver Macrobius (bloeitijd rond 430 n.Chr.) laat de woordenschatexplosie rond 21 maanden beginnen: ‘Na drie keer zeven maanden loopt zijn stemgeluid uit in woorden’. Dat valt samen met fase 7 (18-22 maanden) waarin mentale beelden ontstaan. Daardoor kan een kind vasthouden dat bij een tas de klank /tas/ hoort en omgekeerd. Dan zijn er flink wat teksten die vermelden dat kinderen vanaf 7, 8 jaar schoolrijp zijn. Daarover stelt Aristoteles: ‘Er zijn twee periodes waarnaar het onderwijs moet worden opgedeeld: vanaf zeven jaar tot de puberteit en vanaf de puberteit tot 21 jaar’.
Ook de biologische ontwikkeling is gelijk gebleven. Diezelfde Macrobius over melktanden en het wisselen van de tanden: ‘Na zeven maand beginnen de tanden tevoorschijn te komen’ en ‘Na zeven jaar maken de tanden die als eersten tevoorschijn waren gekomen, plaats voor andere’.
Over de hele linie is er dus gelijkheid in het ontwikkelingstempo en geen vervroeging. Zeker, jouw dreumes (1-3 jaar) weet meer dan jij toen je dreumes was, maar jouw dreumes functioneert verstandelijk nog steeds als dreumes: losse woorden (fase 7), zinnetjes (fase 8; 22-26 maanden), grammatica (fase 9; 26-31 maanden), enzovoort. Dat geldt ook voor je peuter (3-4,5 jaar). Die is beter af op zijn kinderdagverblijf dan op een basisschool…
Ewald Vervaet werkt bij Histos, een stichting die psychologisch onderzoek verricht en bevordert. Heb jij een vraag voor Ewald? Reageer dan op dit artikel en wie weet wordt hij binnenkort beantwoord.
