Tekenen, boetseren, fotograferen, Photoshop, naaien, handwerken, zo’n beetje alle vormen van handvaardigheid heb ik wel eens uitgeprobeerd. Ik vind het ook leuk om met mijn kinderen creatief bezig te zijn en ben daar, met al mijn kinderen, erg vroeg mee begonnen. Nu mijn jongste anderhalf is ben ik voorzichtig begonnen om de wereld van het knutselen, verven en tekenen te introduceren. Een paar keer per week gaan we aan de slag en ik wil jullie in een aantal artikelen graag wat meer vertellen over creativiteit bij kinderen. Ik begin met de ontwikkeling van kindertekeningen van hele jonge kinderen, tot een jaar of 4. De leeftijden die ik noem moet je niet al te letterlijk nemen. Het gaat er meer om dat bijna alle kinderen dezelfde stappen zo’n beetje in dezelfde volgorde doorlopen.
Krassen: 0-1 jaar
Krassen, tekening ontstaat per toeval
Je hebt het misschien nog niet door, maar je kleintje heeft zelf al kennis gemaakt met creativiteit. Denk maar eens aan dat schaaltje yoghurt dat hij een poosje geleden omkieperde en er heerlijk met zijn handen in ging wrijven.
Hij ontdekte toen dat hij iets kan creëren met zijn handen. Geef je kindje een kwast met verf en een vel papier en per ongeluk zal er iets op papier terecht komen. Dit is de eerste fase in de tekenontwikkeling van je kindje; Het krassen. De tekening ontstaat eigenlijk bij toeval, je kindje is nog niet bewust bezig met zijn tekening en waarschijnlijk zal hij het net zo leuk vinden om die kwast in zijn mond te stoppen als op papier te zetten.
Ruitenwisser: 1-2 jaar
Kindertekening – Ruitenwisser
Zodra je kindje een aantal keer heeft kennis gemaakt met deze toevallige ontdekkingen zal hij een stapje verder gaan. Hij komt dan in fase twee; De Ruitenwisser.
Je kindje houdt zijn potlood in zijn vuistje vast en maakt door het bewust bewegen van zijn elleboog gebogen lijnen op papier. Je kindje houdt nog geen rekening met het papier. Er komt veel op het papier terecht om dat dat toevallig voor hem ligt, maar veel gaat ook naast het papier (een grote onderlegger is aan te raden).
Voor deze kleine kunstenaars zijn de dikke potloden van Crayola een echte aanrader
Kluwen: 2-3 jaar
Kluwen
Je kindje heeft flink geoefend met het ruitenwissen en is klaar voor stap 3: de Kluwen. Je kindje krijgt meer controle over zijn arm en gaat steeds minder over de randen van het papier heen. Hij krijgt door dat hij zijn elleboog niet alleen heen en weer kan bewegen maar ook rondjes kan draaien met zijn arm.
Zo ontstaan er cirkelachtige vormen. Je kindje gebruikt nog steeds vooral zijn schouder en elleboog om het potlood te bewegen. Op een gegeven moment heeft je kindje zijn motoriek voldoende ontwikkeld dat hij langzaam maar zeker een echte cirkel kan tekenen.
Wanordelijke plaatsing: 3-4 jaar
wanordelijke plaatsing
Nu je kindje meer controle heeft over zijn lichaam is hij in staat om te gaan tekenen meer vanuit zijn pols. De cirkels lukken steeds beter en hij begint met allerlei tekentjes her en der op het papier te plaatsen. Deze tekentjes worden bewust neer gezet.
Misschien heb je het al gemerkt, je kindje draait voortdurend zijn blad. Dan weer recht, dan weer schuin, dan weer op zijn kop. Zo ontstaan tekeningen met herkenbare vormen schots en scheef op het blad. In de ontwikkeling van de kindertekeningen noemen we dit de wanordelijke plaatsing.
Koppoters: 4 jaar
Bij de ontwikkeling van kindertekeningen kom je kind rond het 4e jaar, soms wat eerder in de fase van de koppoters. De naam zegt het al; Je kindje tekent hoofden met daar aan vast de benen en soms ook de armen. Als je je kindje vraagt wat hij heeft getekend zal hij iedere keer iets anders zeggen.
Hij zal je eerder vertellen waar hij aan denkt als hij aan het tekenen is, niet zozeer wat hij aan het tekenen is. Het kan zijn dat hij een duidelijke zon tekent, maar dat hij zegt dat het een zwembad is omdat hij daar op dat moment aan aan het denken is. De volgende dag kan die zon zomaar ineens een schommel zijn.
Volgende fase in de ontwikkeling van kindertekeningen
Het Basisschoolkind – Zodra een kindje doorheeft hoe hij een koppoter moet tekenen gaat hij een hele andere fase in. Je kindje is nu zo’n beetje schoolrijp. Je kindje wil zich graag aan de regels houden. Hij weet hoe je dingen hoort te tekenen. Een boom is groen, de lucht is blauw en de zon is geel en een bij is zwart/geel.
Ze gaan het papier bewuster gebruiken en schenken meer aandacht aan kleur en vormen. In de vorige fase werden de koppoters nog met hun voeten helemaal op de onderkant van het papier gezet en vaak worden de armen helemaal naar de zijkanten van het papier getekend. In de volgende fase gaan ze zelf een grondlijn tekenen, bijvoorbeeld gras waar ze hun figuurtje op tekenen.
Teken jij wel eens met je kindje? In welke fase zit hij denk je?
Wil je meer lezen over kindertekeningen of wil je lekker gaan tekenen met je kleine? Dan kan ik je de volgende boeken en materialen aanraden:
Afbeeldingen: Shutterstock
