Een poosje geleden zat ik RTL Late Night te kijken waarin Jelle Jolles, Universiteitshoogleraar Neuropsychologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, te gast was. Het was de bedoeling dat hij daar kwam vertellen over zijn nieuwe boek : Het Tienerbrein. Ik heb zelf een tiener in huis en was daarom reuze benieuwd naar zijn verhaal. Helaas zat ook Gerard Joling aan Tafel en verliep het gesprek alles behalve bevredigend en kwam Jelle veel te weinig aan het woord en heb ik helaas weinig opgestoken van zijn kennis. Tja, moet ik toch maar het boek gaan lezen. Zo gezegd zo gedaan.
Toegankelijk geschreven
Toegankelijk geschrevenHoewel geschreven door een neuropsycholoog is het boek heel toegangkelijk en geschreven voor een breed publiek. Het leest dus ook lekker weg voor een thuisblijfmoeder met een blog. Mijn dochter is bijna 13 en de pubertijd en alle fysieke en emotionele kenmerken komen al te voorschijn. Ik kwam in het boek van Jelle veel zeer herkenbare voorbeelden tegen waar ik met mijn dochter ook tegenaan loop. Mijn dochter is slim en verstandig maar toch doet ze dingen waarvan ik denk, “meisje, waar zat je met je hoofd?”. En die telefoon, waarom is dat het belangrijkste op aarde voor haar?
De sprongetjes gaan door
Zoals ik bij mijn peuterzoon (ja ik heb ook een peuter van 3 in huis) de sprongetjes zie zo zie ik ze bij mijn dochter ook. Mijn zoontje heeft periodes van slecht slapen en veel huilen waarna hij plots volle zinnen kan praten of niet meer in zijn luier wil plassen. Het lijkt veel op de sprongen van mijn dochter. Ze kan inmiddels al jaren op de w.c. plassen en volle zinnen lukken ook best, maar ze doorstaat ook periodes van veel opstand, lawaai en kabaal, waarna ze ineens hele verstandige, volwassen beslissingen kan nemen of ineens interesse in jongens krijgt.
Jelle omschrijft het tienerbrein in zijn boek perfect. Hij omschrijft dat de ontwikkeling van ieder kind zich anders voordoet. Zo kan het ene kind vooruit lopen in zijn ontwikkeling en het andere kind juist wat langerzamer ontwikkelen maar later deze achterstand omzetten in een voorsprong. Zijn antwoord: de tiener is ‘werk in uitvoering’. Dit hele proces hangt samen met de hersenrijping, welke doorgaat dot vér na het twintigste jaar. Je hoeft je als moeder dus niet persé zorgen te maken als je kind moeite heeft met het plannen van het huiswerk, hij of zij heeft nog tijd zat om het te leren. Geef je kind ook ruimte óm te leren. Laat ze maar een keer flink onderuit gaan en een slecht cijfer halen op zijn rapport. blijf niet onderaan de trap staan roepen dat het tijd is om op te staan, laat je kind maar een keer te laat op school komen, daar hebben ze op school heel handige oplossingen voor.
Praktische tips
In het boek geeft hij praktische tips waarin je als ouder sturing en inspiratie kunt geven aan je kind welke essentieel zijn voor die rijping van de hersenen. In het Tienerbrein bespreekt Jelle dertig neuropsychologische inzichten die iedere volwassene zou moeten hebben om een tiener te begrijpen en hem of haar zich te laten ontplooien. Aan de orde komen de hersenfuncties, cognitief functioneren, sociaal gedrag en slaap. Ook gaat het boek in op de verschillen tussen jongens en meisjes, hoe zij kiezen, plannen en beslissen. Het tienerbrein richt zich op gedrag, cognitie en ontplooiing thuis en op school, in sport en muziek. En het geeft aanbevelingen uit de neuropsychologische praktijk.
Het tienerbrein van Jelle Jolles: een must read voor ouders met een (pre-) tiener in huis
Een van de leukste paragrafen in het boek vind ik het volgende stukje:
De tiener vindt het heerlijk om te redeneren en te argumenteren
- De tiener houdt ervan om te redeneren en te debatteren: moedig dat aan maar zorg dat je samen gespreksregels opstelt. Dat voorkomt dat je in een zinloze en frustrerende ‘nietes-welles”-discussie terechtkomt.
- Wederzijds respect is essentieel. Respecteer ook een afwijkend standpunt. Corrigeer nooit de logica van de adolescent en wees ook niet neerbuigend daarover. Gewoon luisteren en (h)erkennen wat er wordt gezegd. Een goede strategie is om te vragen: “interessant, hoe kom je bij deze gedachten c.q. conclusie?”.
- Tieners dagen je uit en hebben kritiek op de mening of het gedrag van volwassenen. Maar ze hebben je feedback ook nodig. Geef inzicht in de achtergrond van jouw opinie. En neem het niet persoonlijk op.
- De tiener kan behoorlijk melodramatisch doen: “Dit is zoooo stom”. Glimlachen helpt, maar niet met een neerbuigend “Ach Thomas toch…”. Belangrijk: niet iedere onenigheid is een conflict. Neem de argumenten niet te persoonlijk of als een aanslag op je autoriteit.
- Neem het niet te serieus en zie het debat ook als sociaal interactiemoment, als moment voor het geven van subtiele of meer directe feedback of inspiratie en als een (voor je tiener) handige mogelijkheid tot oefenen.
Uitgelichte foto: Shutterstock
