De NIPT: vanaf 1 april 2017 voor alle zwangeren

Ik heb me nooit zo verdiept in het fenomeen Prinsjesdag. De miljoenennota lekt vaak al van tevoren uit, en die hoedjes heb ik nu wel gezien. Toch was er op de Prinsjesdag van dit jaar nieuws dat mij aangaat. Als verloskundige en als moeder.

Minister Edith Schippers van volksgezondheid maakte namelijk bekend dat er geld vrij wordt gemaakt voor de Niet Invasieve Prenatale Test, ofwel NIPT. Deze test wordt nu nog niet standaard aangeboden aan een zwangere, vanaf 1 april 2017 zal dit wel het geval zijn. Dan komen alle zwangere vrouwen in aanmerking voor de NIPT, mits zij een eigen bijdrage van €175,00 aftikken.

NIPT Prenataal onderzoek

De naam zegt het al, de NIPT is een prenataal onderzoek. Het kan vanaf 10 weken zwangerschap worden uitgevoerd. Er wordt al jaren onderzoek naar deze test gedaan. Eigenlijk moest de NIPT een soort vervanger worden voor de vlokkentest, vruchtwaterpunctie en combinatietest die we nu kennen in Nederland.

Alle zwangere vrouwen hebben DNA van de foetus in hun eigen bloed, zo is gebleken uit onderzoek. Bij kinderen met de chromosoomafwijkingen trisomie 13, trisomie 18 en trisomie 21 wordt méér foetaal DNA in het bloed van de moeder gevonden, waardoor een kind met één van deze afwijkingen kan worden opgespoord.

Trisomie 21 is de bekendste van de drie afwijkingen, dit kennen we als het Down Syndroom. Trisomie 13 en 18, ofwel Edwards en Patau Syndroom zijn onbekender, kinderen met deze aandoening zijn niet levensvatbaar. De genoemde afwijkingen worden niet altijd gevonden met de 20-weken echo. Een vruchtwaterpunctie of vlokkentest die wél duidelijkheid geeft wordt niet standaard uitgevoerd bij iedere zwangere. Daarom was er tot nu toe de combinatietest, een kansberekening waarbij uit bloed van de moeder en echoscopische metingen van de nek van de baby werd bepaald hoe groot de kans was op een kind met één van deze drie afwijkingen.

Voordelen NIPT

De NIPT heeft voordelen tegenover de bovengenoemde testen. Zo brengt de NIPT geen miskraamrisico met zich mee. Bij een vlokkentest of vruchtwaterpunctie is het risico op een miskraam door de test zo’n 0,5%. Het voordeel van de NIPT tegenover de combinatietest is dat er een duidelijke uitslag komt, een ja of een nee. Bij de combinatietest is de uitslag een kans, en afhankelijk daarvan kom je in aanmerking voor verder onderzoek.

shutterstock_457306768

De NIPT is niet 100% betrouwbaar. Dit betekent dat er na een positieve uitslag (een slechte uitslag dus eigenlijk), als overwogen wordt de zwangerschap te beëindigen, alsnog een vruchtwaterpunctie of vlokkentest wordt gedaan. Maar vrijwel altijd klopt de uitslag dan. Andere nadelen van de NIPT zijn is dat deze niet uitgevoerd kan worden bij sommige tweelingzwangerschappen, en dat de test soms (in 3% van de gevallen) mislukt.

Op dit moment wordt de NIPT al uitgevoerd in Nederland in onderzoekssetting. Zwangeren met een verhoogde kans uit de combinatietest komen in aanmerking voor de NIPT. Voor stellen die graag een NIPT willen maar geen indicatie hebben, is in Nederland geen oplossing.

Zwangerschapsafbreking

Als verloskundige juich ik de nieuwe ontwikkeling in Nederland toe. De kennis is er, de spullen zijn er, tot nu toe was de overheid de enige die het uitvoeren van NIPT op grote schaal tegenhield. De Nederlandse overheid is namelijk erg terughoudend in het screenen naar afwijkingen waarvoor geen preventie of behandeling is. En een zwangerschapsafbreking wordt door de overheid niet gezien als behandeling.

In de landen om ons heen wordt de NIPT al jaren uitgevoerd. Daarom laten steeds meer Nederlandse zwangeren de test in België uitvoeren. Kosten: ongeveer 600 euro. Dat maakt het nu oneerlijk: de mensen die genoeg geld (ervoor over) hebben kunnen de test laten uitvoeren, anderen niet. Het is mooi als het aanbod gelijk wordt met omringende landen.

Ik noemde het al even: een zwangerschapsafbreking. Een tijd lang hebben overheid en sommige groepen protest gemaakt tegen de test omdat ze bang zijn dat het aantal zwangerschapsafbrekingen zal toenemen. Het is bekend dat mensen na een slechte uitslag de zwangerschap vrijwel altijd afbreken. De kans is er natuurlijk dat dit vaker zal gebeuren.

Het kan echter ook zo zijn dat mensen nu alleen NIPT laten doen als ze al weten dat ze bij slecht nieuws de zwangerschap willen afbreken. Dat de drempel straks lager wordt, zodat mensen de test ook gaan uitvoeren alleen om voorbereid te zijn op een kind met een afwijking.

Kinderen met Down Syndroom

Als verloskundige maar ook als moeder heb ik heel veel respect voor de keuzes die mensen in deze situatie maken. Het lijkt mij vreselijk moeilijk om bij een slechte uitslag de zwangerschap af te breken, maar ook om hem uit te dragen. Hoe dan ook een onmogelijke keuze, eigenlijk.. Maar als cliënten een keuze maken kan ik daar hoe dan ook achter staan. En met het standaard aanbieden van deze test kunnen zwangeren eindelijk zelf bepalen wat ze wel en niet willen weten, en is het niet de overheid die dit voor ze bepaalt.

Ik ben niet bang dat er geen kinderen met het Down Syndroom meer geboren worden. Op dit moment kiest zo’n 30% van de zwangeren voor de combinatietest. Een veelgehoorde reden om dit niet te doen is dat een kind met Down Syndroom ook welkom is, of vanwege geloofsovertuiging. Dit zal niet veranderen als de NIPT standaard wordt.

Al met al een positieve ontwikkeling voor verloskundig Nederland. Nu kunnen de acht universitaire centra aan de slag om alle praktische zaken gereed te maken!!

Dit artikel werd geschreven door verloskundige Lisette van Lisetteschrijft.nl

 

Uitgelichte afbeelding: Shutterstock

Visited 5 times, 1 visit(s) today