Je oudste kind een geboren leider en je middelste de vredestichter? In mijn geval klopt het. Je plaats in het gezin is een helder boek over wat het betekent om oudste, middelste, jongste of enig kind te zijn.
Mijn oudste kind is ‘van de taken en verantwoordelijkheden’ en doet het erg goed op school. Mijn jongste is uitgesproken charmant. Mijn middelste is altijd begaan met het lot van anderen. De Engelse psychologe Linda Blair legt uit dat dit geen toeval is. De manier waarop je in het leven staat, heeft namelijk alles te maken met je geboortepositie. Zowel in theorie als in voorbeelden legt Blair uit hoe je plaats in het gezin van invloed is op je karakter, keuzes en relaties.
Scherp
Als moeder werd mij op deze manier niet alleen duidelijk waarom mijn kinderen doen zoals ze doen. Het boek gaf ook goed inzicht in de relaties die ik met mijn kinderen (en mijn partner) heb. Ai, daar komen de conflicten met de oudste (en mijn partner ;-D) vandaan. Ik ben zelf ook oudste kind en waarschijnlijk voeren we een ordinair gevecht om de macht. O, daarom loopt het contact met mijn middelste altijd zo soepel. Hij zoekt liever een compromis met de mensen om zich heen, dan dat hij alles op scherp zet om zijn zin te krijgen.
Risico
Het boek Je plaats in het gezin bestaat uit twee delen. In deel 1 beschrijft Blair de typische kenmerken van elke geboortepositie. Sommige kenmerken zijn uitermate herkenbaar. Mijn oudste heeft veel verantwoordelijkheidsgevoel en mijn jongste windt iedereen met één liefdevolle oogopslag moeiteloos om zijn vinger. Andere kenmerken zie ik niet terug. De middelste die zich graag onderscheidend kleedt? Niet in mijn gezin. Wat kleding betreft is mijn middelste juist het minst zichtbaar. Slechts bij hoge uitzondering wil hij een keer twee verschillende sokken aan, omdat ik geen volledig paar kan vinden in de wasmand. De jongste die veel risico neemt? Die van mij is pas drie, maar erg ‘thrill and adventure seeking’ is hij tot nu toe nog niet. Hij vertoont eerder braaf en aangepast gedrag. Het is echt de middelste die test, of hij vanaf de hoogste traptrede met een snoekduik inclusief salto rechtstreeks op de bank voor de tv kan belanden.
Scheiding
Met het aangeven welke partner en carrière bij iemand passen, krijgt deel 1 van het boek een beetje een horoscoopachtig karakter. Veel interessanter is dan ook deel 2. Daarin wordt de samenhang zichtbaar tussen bijvoorbeeld geboortepositie, levensloop, erfelijke kenmerken, ingrijpende veranderingen in het leven en ervaringen. Pijnlijk herkenbaar was het hoofdstuk over scheiden. Daarin legt Blair uit hoe een oudste kind dat normaal gesproken graag de leiding op zich neemt, door een scheiding met veel ruzie, opeens gedrag kan vertonen dat bekend staat als aangeleerde hulpeloosheid. Leerzaam is de paragraaf over samengestelde gezinnen, die aangeeft hoe het werkt als kinderen opeens plaats moeten maken voor anderen.
Helder
Je plaats in het gezin is een eenvoudig geschreven, verhelderend boek. Voorbeelden illustreren de theorie. Blair geeft prima weer dat je geboortepositie van invloed is op de manier waarop je in het leven staat, maar lang niet alles zegt. Daar wringt ook een beetje de schoen. Ik wil meer weten. Ik zoek meer diepgang. Hoe zit het bijvoorbeeld met trauma’s? Wat doet het met een kind als één van de ouders overlijdt? Wat gebeurt er met de oudste, als de middelste hem lijkt te overvleugelen in schoolprestaties? Hoe groot is de invloed van vriendjes en vriendinnetjes? Wat doe je met de jongste die inderdaad uitmate charmant is, maar ook uiterst manipulatief?
Er is zoveel meer te vertellen over de samenhang tussen geboortepositie, karakter en ervaringen in het leven, dat een vervolg op het boek welkom zou zijn.
Je plaats in het gezin| Linda Blair | Uitgeverij forte, 2011 | ISBN 978-90-5877-922-9 | Score: 4/5
