Waar ik me zelf uitermate kan storen aan hun bekende “ja maar, ik …”, is dit voor onze kinderen nou juist dé manier om te laten merken dat ze een eigen mening hebben en daar graag voor willen uitkomen. Een eerste stap op weg naar een inhoudelijke discussie op argumenten is daarmee gezet. Wat heeft je kind nog meer nodig om dit soort gesprekken te voeren? Kortom, hoe leer je je kind discussiëren?
Stap 1 is leren praten
Voordat je überhaupt een soort van gesprek kunt voeren met je kinderen, is de leeftijd van vier zeker al bereikt. Je kind begrijpt dan pas een beetje dat hij onderdeel uitmaakt van een groter geheel, dat hij rekening moet leren houden met behoeftes van anderen die wel eens anders zijn. Dus ga er van uit dat ‘ik wil’, ‘jij mag niet’ en wellicht zinnen van vier woorden zoals ‘ik ben nu boos’ wel het meest haalbare zijn tot die tijd.
Op de basisschool gaat je kind zichzelf redden. Geen mama of papa die hem helpt als hij niet uit zijn woorden komt. Leer je kind daarom allereerst goed praten, een grote woordenschat opbouwen voordat je überhaupt een discussie aangaat. Woorden leren gaat in feite stapsgewijs. Als je consequent alles benoemt wat je doet, neemt je kind dat van zelf over. Als je kind rond zijn vierde nog steeds mondjesmaat praat, kan een bezoek aan een logopedist geen kwaad. Taal is alles in communicatie en als je de taal niet goed beheerst, mis je aansluiting op je omgeving. Schroom dus niet als je kind wat extra hulp kan gebruiken!
In gesprek gaan
Dat je kind een eigen mening heeft, is één ding, deze vervolgens ook kunnen verwoorden is de kunst. Praten en discussiëren is echt een kwestie van vaak doen. Wees je hiervan bewust en bouw waar mogelijk dagelijks een praatmoment in om daadwerkelijk met je kinderen in gesprek te komen. En dan bedoel ik niet het soort gesprekken over de dagelijkse routine van huiswerk, opruimen, badderen en dat soort zaken, maar echt over een onderwerp dat speelt in het nieuws, of iets dat voor jouw kind op dat moment erg belangrijk is.
Als je een goed gesprek wilt voeren, is het belangrijk dat je als ouder vooral open vragen stelt aan je kind. Wat, waarom, wanneer, wie en hoe zijn vraagwoorden waarmee je elk onderwerp kunt benaderen. Met deze vragen nodig jij je kind uit te reageren en antwoorden te formuleren.
Wanneer
De avondmaaltijd doet het bij ons altijd goed als praat- en discussiemoment. Samen nemen we de dag door en geven we de kinderen de ruimte te vertellen wat er in hen omgaat. Er zijn dan wel een aantal regels waaraan een ieder zich moet houden. Elkaar laten uitpraten, netjes formuleren en als je het niet met elkaar eens bent, maak je dat op een rustige manier duidelijk. Lukt dat niet in 1 keer, dan krijgen ze een herkansing om het nog een keer te formuleren. Enig nadeel van dit soort gesprekken is dat soms het eten een beetje koud wordt. Natuurlijk lukt het niet dit iedere avond uitgebreid te doen, maar probeer er wel een bepaalde regelmaat in te houden.
Omgaan met tegengas
Als je kind bij jou veilig kan oefenen met een gesprek voeren, wordt je kind weerbaarder, ook buitenshuis. Leer je kind dat het niet alleen verwoordt wat hij of zij vindt, maar juist ook waarom. Laat je kind argumenten aanvoeren die zijn mening onderbouwen. Vraag door: ‘leg eens uit waarom jij daar zo over denkt?’. Een andere vraag die je kind tot beargumenteren dwingt is bijvoorbeeld ‘noem eens drie redenen waarom jij dat zo ziet’. Geef tegengas door een totaal tegenovergestelde mening te verkondigen en kijk hoe je kind daarop reageert.
Het met elkaar eens worden hoeft in discussies niet het doel te zijn, wel is belangrijk dat je kind leert dat ieder individu een eigen mening heeft en dat we die van elkaar respecteren. Stilvallen of boos weglopen in een gesprek mag wel als je aan het oefenen bent, maar op school of als je kind met vrienden is, heeft je kind er meer aan als het verbaal zo sterk is dat de eigen mening komt te staan naast die van een ander.
Nieuws volgen
Zonder hier nu reclame te gaan maken voor een tv-programma, is het samen volgen van nieuws een goede bron van onderwerpen om verder over te praten. Op onze basisschool wordt wekelijks een onderwerp uit de actualiteit nader besproken. Vaak komt dat onderwerp ook langs in het (jeugd)journaal. Door samen met je kind te kijken en er vervolgens over door te praten, leert jouw kind de wereld beter begrijpen.
Als jouw kind al jong goed leert communiceren, heeft het daar zijn hele leven baat bij. Thuis is de meest veilige omgeving waar er kan worden geoefend. Vooral doen dus!
