Velen denken dat de motoriek min of meer buiten het psychische valt. Dat dit niet zo is, is vooral in de eerste levensjaren te zien.
Nemen we het staren naar een voorwerp; zie afbeelding 1. Rond 1 maand ontstaan neurologische verbindingen tussen de netvliescellen in de ogen en de oogspieren. Als een voorwerp door een reflex van de oogspieren uit beeld dreigt te raken, kan het kind toch naar dat voorwerp blijven kijken door zijn oogspieren te gebruiken. Om te kunnen zien is de motoriek dus onmisbaar.
Afbeelding 1. In het staren richten de oogspieren het oog zó, dat een beeld op het netvlies blijft vallen.
Het omgekeerde is ook waar. Nemen we het blijven knijpen in een voorwerp. Het ontstaat eveneens rond 1 maand. Zie afbeelding 2. Tussen de vingerspieren en de tastzin in de huid van de vingers ontstaan dan zodanige verbindingen, dat het kind zijn spierkracht kan regelen: bij meer ervaren druk kan het zijn spieren ontspannen en bij minder ervaren druk aanspannen. Daardoor kan het verhinderen dat het voorwerp uit zijn hand valt.
Afbeelding 2. In het blijven knijpen neemt de knijper met de tastzin in zijn vingers waar of de druk die hij met zijn spieren uitoefent nog sterk genoeg is.
Omdat naar iets willen staren en op iets willen blijven knijpen psychisch van aard zijn, is de motoriek onderdeel van het psychische. Het bedienen van de oog- en vingerspieren zijn geen trucjes dat een kind op elk gewenst ogenblik zou kunnen leren. Er moet aan een neurologische voorwaarde zijn voldaan: er moeten bepaalde neurologische verbindingen zijn. Ook als die er zijn, moet het kind zijn spieren leren beheersen: staren en blijven knijpen lukken niet van de eerste keer.
Hetzelfde geldt voor het grijpen naar een voorwerp. Zie afbeelding 3.
Afbeelding 3. In het grijpen naar een voorwerp speelt het zien van dat voorwerp een belangrijke rol.
Pas als de netvliescellen in het oog neurologisch verbonden zijn met de handspieren, kan een kind op het idee komen om een hand naar iets dat het ziet, te brengen om het te proberen te grijpen. Dat gebeurt rond de vierde maand.
Kortom, onze motoriek hóórt bij ons psychologisch functioneren!
Ewald Vervaet werkt bij Histos, een stichting die psychologisch onderzoek verricht en bevordert. Heb jij een vraag voor Ewald? Reageer dan op dit artikel en wie weet wordt hij binnenkort beantwoord.
